Wat is HSP?HSP staat voor High Sensitive Person = hoogsensitief persoon.
Hoogsensitiviteit is een aangeboren eigenschap met een grote gevoeligheid voor interne en externe stimuli en het diepgaand verwerken en sterk reageren op deze informatie.
(Esther Bergsma, Het hoogsensitieve brein, 2019) Zo'n 15 tot 20% van de bevolking is hoogsensitief.
Hooggevoeligheid betekent in Nederland (en sinds 2018 ook in België) hetzelfde als hoogsensitiviteit.
De term hooggevoeligheid wordt soms nog verward met overgevoeligheid voor prikkels. Een overgevoelige reactie op prikkels betekent echter niet automatisch dat je een hoogsensitief brein hebt. Meer daarover in het laatste item van deze pagina.
Wat is hoogsensitiviteit? |
|
Het brein en het zenuwstelsel van HSP's werkt anders. Een sensitief brein is opmerkzamer voor details en signalen uit de interne en externe omgeving en verwerkt informatie diepgaander. Het sensitief zenuwstelsel reageert bovendien sterker op deze informatie. Dit zorgt voor typische gedragseigenschappen en een sterke neiging om het belang van de groep voorop te zetten volgens Séverine Van De Voorde. (Hoogsensitief omgaan met stress, 2023)
De kracht waarmee iets binnenkomt is veel sterker waardoor zeer subtiele waarneming kan ontstaan. Je kan dingen ruiken, proeven, horen, zien of voelen die een ander niet kan waarnemen. Door het intenser waarnemen kan je intenser genieten en ook een lagere tolerantie hebben voor bepaalde prikkels. Hoogsensitieve personen zijn doorgaans goed in linken leggen en in out-of-the-box denken. Ze hebben oog voor detail en houden zicht op het grotere geheel. Ze nemen zelden ondoordachte beslissingen en reflecteren veelvuldig over hun eigen gedrag en ervaringen. HSP's zijn ook erg gevoelig voor sociale context en het belang van de groep. Daardoor hebben ze een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Ze zijn meestal zeer loyaal, empathisch en zorgzaam en hebben een groot aanpassingsvermogen.
Een sensitief brein levert dus prachtige kwaliteiten!
De sterke beïnvloeding door de omgeving van de energie, de stemming, het gedrag en de keuzes van personen met een sensitief brein kan ook voor uitdagingen zorgen. Het hoogsensitieve brein vraagt veel meer energie en vereist meer aandacht voor rust, ontprikkeling en verwerkingstijd.
We leven in een maatschappij met continu een overvloed aan prikkels. Bovendien is voldoen aan de norm nog steeds erg belangrijk. Daardoor veroorzaakt deze gave soms overprikkeling en onbegrip. HSP's krijgen wel es te horen dat ze dingen 'te complex' maken en veel te ver gaan in hun interpretaties. Als gevolg gaan sommigen hun gave negeren of afblokken. Hoogsensitiviteit is echter een aangeboren persoonskenmerk. Je kan het niet blijvend 'blokkeren', het is een deel van wie je bent.
Ook is elke HSP uniek door de combinatie met andere kwaliteiten en talenten.
De meeste HSP's zijn rustzoekers, maar dat ligt uiteraard al anders voor introverte en extraverte HSP's. Bovendien zijn zo'n 25 à 30% van de HSP's eerder prikkelzoekend. We noemen ze High Sensation Seeker (HSS). Zij hebben naast hun hoogsensitieve eigenschappen een sterke drang naar prikkels, afwisseling, nieuwe en intense gevoelservaringen. Een HSS is snel verveeld, heeft nood aan uitdaging en vermijdt sleur en routine. Ze hebben minder last van verandering, komen sneller tot actie en nemen meer risico dan rustzoekende HSP's. Die risico's zijn wel goed in kaart gebracht en afgewogen (als je niet overprikkeld bent). Voor HSS is een goed evenwicht tussen de gas - en de rempedaal extra belangrijk. Anders lopen ze naast een hoger risico op overprikkeling ook een hoger risico op onderprikkeling. (Saskia Klaaysen, Prikkels bijten niet!, 2019)
De kracht waarmee iets binnenkomt is veel sterker waardoor zeer subtiele waarneming kan ontstaan. Je kan dingen ruiken, proeven, horen, zien of voelen die een ander niet kan waarnemen. Door het intenser waarnemen kan je intenser genieten en ook een lagere tolerantie hebben voor bepaalde prikkels. Hoogsensitieve personen zijn doorgaans goed in linken leggen en in out-of-the-box denken. Ze hebben oog voor detail en houden zicht op het grotere geheel. Ze nemen zelden ondoordachte beslissingen en reflecteren veelvuldig over hun eigen gedrag en ervaringen. HSP's zijn ook erg gevoelig voor sociale context en het belang van de groep. Daardoor hebben ze een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Ze zijn meestal zeer loyaal, empathisch en zorgzaam en hebben een groot aanpassingsvermogen.
Een sensitief brein levert dus prachtige kwaliteiten!
De sterke beïnvloeding door de omgeving van de energie, de stemming, het gedrag en de keuzes van personen met een sensitief brein kan ook voor uitdagingen zorgen. Het hoogsensitieve brein vraagt veel meer energie en vereist meer aandacht voor rust, ontprikkeling en verwerkingstijd.
We leven in een maatschappij met continu een overvloed aan prikkels. Bovendien is voldoen aan de norm nog steeds erg belangrijk. Daardoor veroorzaakt deze gave soms overprikkeling en onbegrip. HSP's krijgen wel es te horen dat ze dingen 'te complex' maken en veel te ver gaan in hun interpretaties. Als gevolg gaan sommigen hun gave negeren of afblokken. Hoogsensitiviteit is echter een aangeboren persoonskenmerk. Je kan het niet blijvend 'blokkeren', het is een deel van wie je bent.
Ook is elke HSP uniek door de combinatie met andere kwaliteiten en talenten.
De meeste HSP's zijn rustzoekers, maar dat ligt uiteraard al anders voor introverte en extraverte HSP's. Bovendien zijn zo'n 25 à 30% van de HSP's eerder prikkelzoekend. We noemen ze High Sensation Seeker (HSS). Zij hebben naast hun hoogsensitieve eigenschappen een sterke drang naar prikkels, afwisseling, nieuwe en intense gevoelservaringen. Een HSS is snel verveeld, heeft nood aan uitdaging en vermijdt sleur en routine. Ze hebben minder last van verandering, komen sneller tot actie en nemen meer risico dan rustzoekende HSP's. Die risico's zijn wel goed in kaart gebracht en afgewogen (als je niet overprikkeld bent). Voor HSS is een goed evenwicht tussen de gas - en de rempedaal extra belangrijk. Anders lopen ze naast een hoger risico op overprikkeling ook een hoger risico op onderprikkeling. (Saskia Klaaysen, Prikkels bijten niet!, 2019)
Wil je leren je hoogsensitiviteit als kracht inzetten en valkuilen te voorkomen?
Is iedereen die overgevoelig reageert hoogsensitief?
Neen. Zoals reeds aangehaald biedt de huidige maatschappij continu een overvloed aan prikkels. Daarnaast zijn de verwachtingen vaak torenhoog, want 'alles kan'. Dit zorgt ervoor dat steeds meer mensen, die niet hoogsensitief zijn, ook chronisch overprikkeld worden en overgevoelig reageren op stress. Je ziet dit bijvoorbeeld aan de toenemende agressie in het verkeer. Of simpelweg aan het ongeduld van sommigen bij een bezoekje aan de supermarkt.
Overgevoeligheid voor prikkels kan ook ontstaan door trauma. Als je een hoogsensitief brein hebt ben je, door je grotere gevoeligheid voor prikkels en de intensievere verwerking ervan, mogelijks gevoeliger voor trauma. Trauma kan echter ook overgevoeligheid voor prikkels veroorzaken bij personen zonder hoogsensitief brein. (Séverine Van De Voorde, Hoogsensitief omgaan met stress, 2023)
Het is dus niet omdat je chronisch overprikkeld bent of omdat je overgevoelig bent voor prikkels dat je een hoogsensitief brein hebt. Deze symptomen vragen dus mogelijks ook een andere aanpak.
Overgevoeligheid voor prikkels kan ook ontstaan door trauma. Als je een hoogsensitief brein hebt ben je, door je grotere gevoeligheid voor prikkels en de intensievere verwerking ervan, mogelijks gevoeliger voor trauma. Trauma kan echter ook overgevoeligheid voor prikkels veroorzaken bij personen zonder hoogsensitief brein. (Séverine Van De Voorde, Hoogsensitief omgaan met stress, 2023)
Het is dus niet omdat je chronisch overprikkeld bent of omdat je overgevoelig bent voor prikkels dat je een hoogsensitief brein hebt. Deze symptomen vragen dus mogelijks ook een andere aanpak.
